Dostrzegając liczne wątpliwości w stosowaniu przepisów Pakietu Mobilności, Komisja Europejska opublikowała zestaw pytań i odpowiedzi stanowiących swoiste wytyczne interpretacyjne. Poniżej prezentujemy w skrócie zestawienie najważniejszych kwestii zasygnalizowanych przez Komisję Europejską.
art. 8 ust. 8a rozporządzenia 561/2006
Przedsiębiorstwo transportowe organizuje pracę kierowców w taki sposób, aby umożliwić im powrót do centrum operacyjnego pracodawcy, które jest zwyczajową bazą dla danego kierowcy i w którym rozpoczyna się jego tygodniowy okres odpoczynku, w państwie członkowskim siedziby pracodawcy lub powrót do miejsca zamieszkania kierowcy w każdym okresie czterech kolejnych tygodni, tak aby wykorzystali oni przynajmniej jeden regularny tygodniowy okres odpoczynku lub tygodniowy okres odpoczynku trwający ponad 45 godzin wykorzystywany jako rekompensata za skrócony tygodniowy okres odpoczynku.
Jednakże w przypadku gdy kierowca wykorzystał dwa kolejne skrócone tygodniowe okresy odpoczynku zgodnie z ust. 6 przedsiębiorstwo transportowe organizuje pracę tego kierowcy w taki sposób, by mógł on wrócić przed rozpoczęciem regularnego tygodniowego okresu odpoczynku trwającego ponad 45 godzin wykorzystywanego jako rekompensata.
Przedsiębiorstwo dokumentuje, w jaki sposób spełnia ten obowiązek, i przechowuje tę dokumentację w swoim lokalu oraz przedstawia ją na żądanie organów kontrolnych.
Wybór miejsca powrotu celem odebrania odpoczynku należy do kierowcy. Pracodawca nie może zobowiązać kierowcy do wyboru centrum operacyjnego jako miejsca powrotu, chyba że kierowca nie dokona wyboru. Wówczas pożądane jest skierowanie zaproszenia do kierowcy możliwe do udokumentowania (np. e-mail). Wymogi wynikające z przytoczonego przepisu powinny być spełnione również wówczas, gdy na odpoczynek kierowca udaje się do kraju, w którym rozpoczyna urlop. Natomiast bezpośrednio po zakończonym urlopie powraca do miejsca, w którym rozpoczyna pracę.
Przypomnienia także wymaga, że to na pracodawcy spoczywa obowiązek organizacji pracy kierowcy w sposób odpowiadający art. 8 ust. 8a rozporządzenia 561/2006, a kierowca nie może zwolnić pracodawcy z tego obowiązku. Również to nie kierowca, lecz pracodawca powinien dysponować stosownymi dowodami, które potwierdzą regularne powroty kierowców do bazy przedsiębiorstwa lub miejsca zamieszkania. Dowodami mogą być w szczególności zapisy z tachografu, plany pracy kierowców, bilety, dokumentacja organizacji przewozu pracowniczego, oświadczenie kierowcy.
Przedsiębiorstwo powinno przechowywać zapisy z tachografu przez co najmniej rok (art. 33 ust. 2 rozporządzenia 165/2014), natomiast rejestry czasu pracy winny być przechowywane rzez co najmniej dwa lata (art. 9 lit. b) dyrektywy 2002/15/WE. Z dniem 02.02.2022 r. organy zyskują uprawnienia do kontroli dokumentacji.
art. 8 ust. 8a rozporządzenia 561/2006 stosuje się zarówno w międzynarodowym przewozie osób, jak i rzeczy oraz niezależnie od tytułu prawnego do pojazdu.
Kto pokrywa koszty powrotu kierowcy? Jeżeli okres pracy kierowcy kończy się w jego miejscu zamieszkania lub w bazie przedsiębiorstwa, pracodawca nie poniesie żadnych tego typu kosztów. Jeżeli jednak okres pracy kierowcy kończy się w innym miejscu, pracodawca zobowiązany jest zapewnić kierowcy transport do miejsca zamieszkania lub bazy przedsiębiorstwa. Koszty przejazdu do innego miejsca powrotu niż miejsce zamieszkania czy baza przedsiębiorstwa obciążają kierowcę.
art. 8 ust. 8a rozporządzenia 561/2006 stosuje się tylko do kierowców pozostających w stosunku pracy oraz w stosunku, którego cechy odpowiadają stosunkowi pracy.
W zakresie interpretacji miejsca zamieszkania odsyła się do art. 26 ust. 2 rozporządzenia 165/2014 oraz art. 8 ust. 2 rozporządzenia 1071/2009, zgodnie z którymi jest to miejsce, w którym dana osoba zwykle przebywa, tj. przynajmniej przez 185 dni w każdym roku kalendarzowym, ze względu na więzi osobiste i zawodowe. W przypadku kierowców wykonujących zawód na terytorium różnych państw, istotne jest miejsce więzi osobistych rozumiane jako miejsce, do którego kierowca regularnie powraca np. z powodów rodzinnych.
Centrum operacyjne to miejsce, które jest zwyczajową bazą dla konkretnego kierowcy. Miejsce, w którym organizowana jest praca kierowcy, w którym zwykle rozpoczyna się tygodniowy okres odpoczynku i do którego regularnie kierowca powraca. Miejsce to znajduje się na terytorium państwa członkowskiego rzeczywistej i stałej siedziby pracodawcy kierowcy zgodnie z art. 3 ust. 1 lit. a) oraz art. 5 rozporządzenia 1071/2009. W przypadku siedziby w kilku państwach – decydująca jest zwyczajowa baza dla danego kierowcy.
art. 8 ust. 8 rozporządzenia 561/2006
Regularne tygodniowe okresy odpoczynku oraz dowolny tygodniowy okres odpoczynku trwający ponad 45 godzin wykorzystywany jako rekompensata za wcześniejsze skrócone tygodniowe okresy odpoczynku nie mogą być wykorzystywane w pojeździe. Muszą one być wykorzystane w odpowiednim dla każdej płci miejscu zakwaterowania wyposażonym w odpowiednią infrastrukturę noclegową i sanitarną.
Wszelkie koszty zakwaterowania poza pojazdem pokrywa pracodawca.
Odpowiednie zakwaterowanie powinno zapewniać wystarczającą prywatność. Jako przykłady wskazuje się hotel, motel, wynajmowane mieszkanie lub dom prywatny.
Organu kontrolujące nie powinny żądać od kierowcy przedstawienia dowodów na odebranie odpoczynku poza pojazdem. Zatem kara może zostać nałożona dopiero w sytuacji złapania „na gorącym uczynku”.
Przepis ten znajduje zastosowanie również do kierowców pracujących na własny rachunek. W przypadku tego typu kierowców koszty zakwaterowania pokrywają kierowcy.
Brak jest wymogu, aby dzienne i skrócone tygodniowe odpoczynki były odbierane w pojeździe. Warunkiem jest jednak odpowiednie wyposażenie pojazdu z kabinę sypialną.
art. 9 ust. 1 rozporządzenia 561/2006
W drodze odstępstwa od art. 8, w przypadku gdy kierowca towarzyszy pojazdowi transportowanemu promem lub pociągiem i wykorzystuje regularny dzienny okres odpoczynku lub skrócony tygodniowy okres odpoczynku, okres ten można przerwać nie więcej niż dwukrotnie innymi czynnościami trwającymi łącznie nie dłużej niż godzinę. Podczas tego regularnego dziennego okresu odpoczynku lub skróconego tygodniowego okresu odpoczynku kierowca musi mieć do dyspozycji kabinę sypialną, koję lub kuszetkę.
W odniesieniu do regularnych tygodniowych okresów odpoczynku odstępstwo to dotyczy wyłącznie podróży promem lub pociągiem, jeżeli:
- a) podróż jest zaplanowana na przynajmniej 8 godzin; oraz
- b) kierowca ma do dyspozycji kabinę sypialną na promie lub w pociągu.
Przepis ten nie zwalnia kierowcy z obowiązku odbierania poza pojazdem regularnego tygodniowego okresu odpoczynku oraz dowolnego tygodniowego okresu odpoczynku trwającego ponad 45h wykorzystywanego jako rekompensata za skrócone odpoczynki tygodniowego. Tym samym pozostała część odpoczynku przed wejściem lub po opuszczeniu promu lub pociągu powinna być odebrana poza pojazdem.
art. 8 ust. 6b rozporządzenia 561/2006
Każde skrócenie tygodniowego okresu odpoczynku należy zrekompensować równoważnym okresem odpoczynku wykorzystywanym jednorazowo przed końcem trzeciego tygodnia następującego po danym tygodniu.
W przypadku gdy wykorzystano dwa kolejne skrócone tygodniowe okresy odpoczynku zgodnie z ust. 6 akapit trzeci, następny okres tygodniowego odpoczynku musi być poprzedzony okresem odpoczynku wykorzystywanym jako rekompensata za te dwa skrócone tygodniowe okresy odpoczynku.
Obie rekompensaty za dwa kolejne skrócone tygodniowe odpoczynki powinny być wykorzystane jednorazowo i powinny poprzedzać odebranie regularnego tygodniowego okresu odpoczynku następujące po dwóch następujących po sobie skróconych tygodniowych okresach odpoczynku.
Zgodnie z art. 8 ust. 6 rozporządzenia 561/2006 regularny tygodniowy okres odpoczynku wykorzystany w trzecim tygodniu musi rozpocząć się najpóźniej przed zakończeniem sześciu okresów 24-godzinnych od końca poprzedniego tygodniowego okresu odpoczynku. Tym samym rekompensata za poprzednie dwa skrócone tygodniowe okresy odpoczynku musi być odebrana przed upływem sześciu okresów 24-godzinnych, które poprzedzają regularny tygodniowy odpoczynek.
Analizowane rozwiązanie nie wyłącza zastosowania art. 8 ust. 2 i 3 rozporządzenia 561/2006. Dzienny okres odpoczynku może zostać przedłużony do rozmiarów regularnego lub skróconego tygodniowego okresu odpoczynku. Regularny tygodniowy okres odpoczynku może być wykorzystywany wraz z rekompensatami za poprzednie skrócone tygodniowe okresu odpoczynku.
Zgodnie z art. 8 ust. 6 kierowca może wykorzystać więcej tygodniowych okresów odpoczynku niż wymagane minimum w okresach odniesienia dwa lub cztery tygodnie. Gdy kierowca w 4-tygodniowym okresie odniesienia wykorzysta więcej niż dwa skrócone tygodniowe odpoczynki, dodatkowe skrócone tygodniowe odpoczynki nie muszą podlegać rekompensacie.
Zapraszamy do zorganizowania szkolenia zamkniętego dla Państwa kierowców i pracowników w Waszej firmie w zakresie obowiązujących przepisów z uwzględnieniem przepisów pakietu mobilności:
https://koben.pl/szkolenia-i-kursy/
