Wraz z początkiem nowego roku przedsiębiorcy muszą przygotować się na szereg nadchodzących zmian w przepisach regulujących prowadzenie działalności gospodarczej, szczególnie w sektorze transportu drogowego.
Zwiększona aktywność ustawodawcy na przestrzeni ostatniego roku spowodowała, że rok 2023 przyniesie wiele nowości zwłaszcza w zakresie przepisów dotyczących zatrudniania pracowników, wysokości wynagrodzenia oraz dodatkowych obowiązków informacyjnych nałożonych na przedsiębiorców transportowych w wyniku implementacji do krajowego porządku prawnego Pakietu Mobilności.
Część ze wskazanych zmian została już uchwalona, pozostałe wciąż oczekują na zakończenie procesu legislacyjnego i w ostatecznym kształcie mogą odbiegać od obecnie przyjętych założeń.
Poniżej przedstawiamy podsumowanie najważniejszych zmian, które zaczną obowiązywać w 2023 r.
Płaca minimalna w Polsce
Z dniem 1 stycznia 2023 roku wejdzie w życie rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 13 września 2022 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2023 r.
W nadchodzącym roku płaca minimalna wzrośnie dwukrotnie.
Wysokość minimalnego wynagrodzenia od 1 stycznia 2023 r. ustalono na kwotę 3490 zł, ze stawką godzinową w wysokości 22,80 zł.
Kolejna podwyżka będzie miała miejsce 1 lipca 2023 r., na skutek czego wynagrodzenie minimalne będzie wynosiło 3600 zł, ze stawką godzinową 23,50 zł.
Dieta i ryczałt w podróży służbowej
Od 1 stycznia 2023 roku wzrośnie również stawka diety z tytułu podróży służbowej, która od nowego roku wynosić będzie 45 zł.
Powoduje to również automatyczny wzrost ryczałtu za nocleg, który stanowi 150% wartości diety. Zgodnie z nową regulacją stawka ryczałtu za nocleg od dnia 1 stycznia 2023 roku wyniesie 67,50 zł.
Unia Europejska
Warto mieć na uwadze, że wraz z rozpoczęciem nowego roku w wielu krajach Unii Europejskiej wzrośnie wysokość płacy minimalnej lub pracy sektorowej, do wypłacania której przedsiębiorcy są zobowiązani na mocy dyrektywy PE i Rady 2020/1057 w odniesieniu do kierowców delegowanych do pracy w innych Państwach Członkowskich.
Obowiązek informacyjny przedsiębiorców
Znowelizowana ustawa z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym, na podstawie art. 7a ust. 8 nakłada na przedsiębiorców obowiązek składania corocznych oświadczeń:
- o liczbie osób zatrudnionych, w tym osób, o których mowa w pkt 2, na dzień 31 grudnia poprzedniego roku, bez względu na formę zatrudnienia;
- o średniej arytmetycznej liczby kierowców zatrudnionych, bez względu na formę zatrudnienia, wykonujących operacje transportowe w roku poprzedzającym obowiązek złożenia informacji.
Obowiązek informacyjny powinien zostać spełniony w terminie do dnia 31 marca roku następnego, tj. za rok 2022 oświadczenie musi zostać złożone do 31 marca 2023 r. Oświadczenia składane są do starosty właściwego dla siedziby przedsiębiorcy, a w przypadku przedsiębiorców będących osobami fizycznymi – adresu stałego miejsca wykonywania działalności gospodarczej określonego CEIDG, w terminie do dnia 31 marca roku następnego:
Ustawa nowelizująca nakłada również na przedsiębiorców obowiązek informacyjny dotyczący bazy eksploatacyjnej.
Przedsiębiorcy posiadający zezwolenie na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego, wydane przed 1 marca 2022 r. oraz w stosunku do których zostało wszczęte i niezakończone przed tą datą postępowanie o wydanie zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego oraz licencji wspólnotowej mają obowiązek dostosować się do nowych wymagań w zakresie bazy eksploatacyjnej, w terminie do dnia 1 stycznia 2023 r.
Przedsiębiorcy ci są obowiązani do złożenia do organu wydającego to zezwolenie oświadczenia, że dysponują bazą eksploatacyjną wraz ze wskazaniem adresu tej bazy, jeżeli adres ten jest inny niż adres przedsiębiorcy wskazany we wniosku o wydanie zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika w terminie do dnia 15 stycznia 2023 r.
Wzrost opłat drogowych
Od 1 stycznia 2023 roku wzrośnie wysokość stawek opłaty elektronicznej za przejazd poszczególnymi drogami krajowymi. Poniżej przedstawiamy nowe wysokości opłat, określone w załącznikach nr 1 i 2 do Obwieszczenia Ministra Infrastruktury z dnia 29 listopada 2022 r.:
Autozapis do PPK
Od 1 kwietnia 2023 r. zaktualizuje się obowiązek ponownego odprowadzania wpłat do PPK dla osób, które w przeszłości złożyły deklarację o rezygnacji. Pracodawca ma obowiązek poinformowania osób, które w przeszłości zrezygnowali z uczestnictwa w PPK o automatycznym wznowieniu dokonywania wpłat. Termin na poinformowanie pracowników upływa 28 lutego 2023 r.
Planowane zmiany w zakresie kontroli przewoźników
Opublikowany niedawno projekt rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie kontroli przewozu drogowego z dnia 2 grudnia 2022 r., ma zastąpić obowiązujące obecnie rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 5 listopada 2019 r. w sprawie kontroli przewozu drogowego (Dz. U. poz. 2145).
W ramach planowanych zmian wprowadzono wzór pisemnego oświadczenia w sprawie zdjęcia lub zerwania plomby tachografu do celów kontroli, który stanowi załącznik nr 4 do wskazanego rozporządzenia oraz zmiany w załączniku 5, który określa podstawowe elementy podlegające sprawdzeniu podczas kontroli w zakresie przestrzegania przepisów dotyczących okresów prowadzenia pojazdów, obowiązkowych przerw oraz czasu odpoczynku kierowcy w przypadku kontroli drogowej i kontroli w przedsiębiorstwie w celu dostosowania go do zmiany art. 2 ust. 1 dyrektywy 2006/22/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 marca 2006 r.
Zakres kontroli na drodze poszerzono o możliwość sprawdzenia przedłużonego maksymalnego tygodniowego czasu pracy wynoszącego 60 godzin, który został określony w art. 4 lit. a) dyrektywy 2002/15/WE PE i Rady z dnia 11 marca 2002 r. oraz innych tygodniowych okresów pracy, określonych w art. 4 i 5 dyrektywy 2002/15/WE, tylko w przypadku, gdy technologia umożliwia przeprowadzenie skutecznych kontroli.
Zakresem kontroli prowadzonej w siedzibie przedsiębiorcy objęto dodatkowo:
- przedłużony maksymalny tygodniowy czas pracy wynoszący 60 godzin, określony w art. 4 lit. a) dyrektywy 2002/15/WE;
- inne tygodniowe okresy pracy, określone w art. 4 i 5 dyrektywy 2002/15/WE, tylko w przypadku, gdy technologia umożliwia przeprowadzenie skutecznych kontroli;
- przestrzeganie wymogów dotyczących maksymalnego średniego tygodniowego czasu pracy, przerw i pracy w porze nocnej określonych w art. 4, 5 i 7 dyrektywy 2002/15/WE;
- spełnianie obowiązków przedsiębiorstw w zakresie płacenia za zakwaterowanie kierowców oraz organizacji pracy kierowców, zgodnie z art. 8 ust. 8 i 8a rozporządzenia (WE) nr 561/200.
Wejście w życie rozporządzenia planowane jest na dzień 1 lutego 2023.
Planowane zmiany w prawie pracy
Zatrudnianie cudzoziemców
Obecnie trwają prace nad projektem ustawy z dnia 12 września 2022 r. dotyczącym zmian w zatrudnianiu cudzoziemców. Nowela ma na celu usprawnienie i elektronizację procedur dotyczących powierzania pracy cudzoziemcom, zmniejszenie zaległości załatwiania spraw przez urzędy, ograniczenie występujących nadużyć poprzez wprowadzenie obligatoryjnej przesłanki odmowy udzielenia zezwolenia na pracę, gdy pracodawca niedopełniania określonych obowiązków w zakresie ubezpieczeń społecznych i prawa podatkowego, możliwość zwiększenia wymiaru czasu pracy lub liczby godzin pracy w tygodniu lub miesiącu pod warunkiem proporcjonalnego podwyższenia wynagrodzenia bez konieczności zmiany lub uzyskania nowego zezwolenia na pracę oraz szersze wykorzystanie bazy CBOP, jako narzędzia ułatwiającego weryfikację wynagrodzeń.
Projekt proponuje wejście noweli w życie w terminie 7 dni od dnia ogłoszenia ustawy zmieniającej. Planowane jest również wdrożenie przepisów przejściowych, które pozwolą na dostosowanie systemu teleinformatycznego do nowych przepisów w ciągu 6 miesięcy.
Uregulowanie pracy zdalnej i kontroli trzeźwości pracowników
1 grudnia 2022 r. Sejm przyjął projekt ustawy wprowadzającej zmiany w kodeksie pracy.
Najważniejszym i najbardziej oczekiwanym przez pracowników rozwiązaniem jest regulacja pracy zdalnej, określająca zasady i warunki m.in. wykonywania pracy zdalnej i partycypacji pracodawcy w kosztach pracy zdalnej. Uchylone zostaną przepisy dotyczące telepracy, a zastąpi je kompleksowa regulacja różnych wariantów pracy zdalnej: całkowitej, hybrydowej, na wniosek pracownika lub pracodawcy oraz okazjonalnej (wykonywanej maksymalnie przez 24 dni w miesiącu).
Kolejną istotną regulacją w nadchodzącej noweli jest umożliwienie pracodawcy przeprowadzenie kontroli na obecność alkoholu lub środków mających działanie podobne do alkoholu. Kontrola będzie mogła mieć miejsce tyko wtedy, gdy będzie niezbędna do zapewnienia ochrony życia i zdrowia pracowników lub innych osób albo ochrony mienia i może zostać przeprowadzona jednie przy użyciu metod niewymagających badania laboratoryjnego (np. alkomatu). Przepisy dotyczące badania trzeźwości wejdą w życie 14 dni od ich ogłoszenia.
Work-life balance
Następną planowaną zmianą w prawie pracy będzie wdrożenie do polskiego porządku prawnego unijnej regulacji work-life balance, tj. dyrektywy 2019/1158 w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów. Nowelizacja nie została jeszcze zaaprobowany przez Radę Ministrów, wiadomo jednak, że dotyczy m.in. obowiązków informacyjnych o warunkach zatrudnienia, uprawnień pracowników w zakresie urlopów rodzicielskich, zmian dotyczących umów na okres próbny oraz zasad wypowiadania umów na czas określony.
Projekt ustawy ma jeszcze przed sobą długą drogę legislacyjną, którą będziemy monitorować na bieżąco wraz z innymi zmianami w prawie krajowym oraz europejskim, czuwając nad zapewnieniem naszym Klientom istotnych i aktualnych informacji.
