W dniu 31.07.2020r. w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej został opublikowany Pakiet mobilności. Część postanowień Pakietu weszła w życie w sierpniu 2020r., natomiast zasady wykonywania zarobkowych przewozów drogowych rzeczy pojazdami o dopuszczalnej masie całkowitej (dmc) pomiędzy 2,5 a 3,5 tony, wejdą w życie najwcześniej 21 lutego 2022r.
Przewoźnicy posiadający pojazdy o dmc powyżej 3,5t oraz pojazdy o dmc od 2,5t do 3,5t zostaną objęci nowymi regulacjami już 21 lutego 2022r. Więcej czasu, bo do 21 maja 2022r. (polski ustawodawca może określić wcześniejszy termin stosowania nowych regulacji w okresie od 21 lutego do 21 maja 2022r.), będą mieli przewoźnicy wykonujący międzynarodowe przewozy wyłącznie pojazdami o dmc do 3,5t. Przewoźnicy wykonujący wyłącznie przewozy krajowe pojazdami o dmc do 3,5t nie są objęci regulacjami Pakietu Mobilności.
Obecnie przewoźnicy wykorzystujący do przewozów towarów pojazdy o dmc pomiędzy 2,5t a 3,5t, nie mają obowiązku uzyskania licencji uprawniającej do wykonywania zawodu przewoźnika drogowego (licencja).
Po wejściu w życie Pakietu Mobilności, na przedsiębiorców wykonujących przewozy pojazdami o dmc 2,5t – 3,5t zostaną nałożone nowe obowiązki, w tym m.in:
- uzyskanie zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika
- uzyskanie licencji wspólnotowej
- wykazanie zdolności finansowej na wymaganym poziomie
Zgodnie z treścią art. 3 ust. 1 rozporządzenia 1071/2009, aby uzyskać licencję, przedsiębiorca musi spełnić wymogi w zakresie:
- posiadania rzeczywistego miejsca prowadzenia działalności w siedzibie państwa, w którym dostępna będzie kompletna dokumentacja dotycząca prowadzonej działalności, zatrudnienia kierowców oraz realizowanych przewozów,
- znajomości przepisów związanych z prowadzeniem działalności w zakresie przewozów drogowych,
- posiadania zdolności finansowej w wysokości 1 800 € na pierwszy pojazd oraz 900 € na każdy następny pojazd,
- posiadania kwalifikacji potwierdzonych certyfikatem kompetencji zawodowych lub wyznaczenia osoby posiadającej certyfikat.
Konsekwencją włączenia wspomnianych wyżej przewozów do przepisów rozporządzenia (WE) 1072/2009 będzie nałożenie nowych obowiązków celem uzyskania licencji wspólnotowej. Nowe wymagania utrudnią uzyskanie (oraz utrzymanie) zezwolenia. Nowym wymogiem jest chociażby obowiązek sprowadzania do bazy pojazdów, wykorzystywanych do transportu międzynarodowego, przynajmniej raz na 8 tygodni. Przewoźnicy wykonujący przewozy wyłącznie pojazdami o dmc od 2,5t do 3,5 mają jeszcze chwilę czasu, aby przygotować się na zmiany. Obowiązek posiadania licencji będzie ich dotyczył od maja 2022r.
Uzyskanie licencji wspólnotowej ma zlikwidować wszelkie bariery, wynikające z prawodawstwa poszczególnych państw członkowskich, które wpływają na dostęp do rynku przewozowego w Unii Europejskiej.
W lipcu 2026 r., podmioty realizujące przewozy pojazdami o dmc od 2,5t do 3,5t zostaną objęci przepisami dotyczącymi czasu jazdy i odpoczynku kierowców w ruchu międzynarodowym i obowiązku wyposażenia tych pojazdów w inteligentne tachografy II generacji. Wprowadzone zmiany wiązać się będą z koniecznością zainstalowania i używania inteligentnych tachografów w pojazdach. Jest to równoznaczne z włączeniem kierowców tzw. busów, w zakres norm z rozporządzeń: (WE) nr 561/2006 dotyczącego czasu jazdy, przerw i odpoczynków oraz rozporządzenia (UE) nr 165/2014 dotyczącego obsługi tachografów.
W tym miejscu warto przypomnieć, iż rozporządzenie 561/2006 nakłada na przedsiębiorstwo transportowe odpowiedzialność za naruszenia przepisów, których dopuszczają się kierowcy pracujący w danym przedsiębiorstwie (odpowiedzialność ta obejmuje również działalność kierowcy na terytorium innego państwa członkowskiego).
Przedsiębiorca nadzoruje przewozy drogowe wykonywane przez zatrudnionego kierowcę. Ponadto, to przedsiębiorca dba o wiedzę i podnoszenie kwalifikacji kierowców. Zgodnie z rozporządzeniem 165/2014, według którego przedsiębiorstwa transportowe są odpowiedzialne za zapewnienie, by ich kierowcy byli właściwie wyszkoleni, a także poinstruowani w zakresie prawidłowego działania tachografów. Jest to niezwykle ważne, gdyż zgodnie z nowymi przepisami kierowca zobowiązany będzie do przechowywania wszelkich zapisów odręcznych oraz wydruków sporządzonych w ciągu bieżącego dnia i poprzednich 56 dni. Zmiana ta wejdzie w życie 31 grudnia 2024 r. w stosunku do pojazdów pow. 3,5 t, a 1 lipca 2026 r. w przypadku pojazdów do 3,5 t. Za umiejętność obsługi tachografów przez kierowców odpowiedzialność ponosi przewoźnik.
Polscy przewoźnicy od kilku miesięcy apelują do rządu o zmiany w sposobie wynagradzania kierowców i nowelizację Ustawy o Czasie Pracy Kierowców. Jeśli do tego nie dojdzie, muszą przygotować się na duży wzrost kosztów pracowniczych. Od lutego 2022 roku w całej UE powinny już obowiązywać nowe zasady zgłaszania delegowania pracowników dokonujących przewozy kabotażowe, kombinowane oraz cross-trade. Przedsiębiorcy delegujący pracowników do pracy na terytorium Unii Europejskiej będą ponosić dodatkowe koszty związane z należnościami za podróż służbową. Jest to związane z koniecznością stosowania układów zbiorowych podczas dokonywania rozliczeń płac minimalnych w większej ilości państw. Wykonując swoje obowiązki w jednym z państw członkowskich, kierowcy będą otrzymywać minimalne wynagrodzenie ustalone na jego terytorium, co znajdzie zastosowanie także w państwach, w których dotychczas nie było to wymagane.
Ponadto, na wzrost kosztów wynagrodzenie będzie również wpływać uniemożliwienie zaliczania diet oraz ryczałtów do wynagrodzenia minimalnego w państwach członkowskich.
Przepisy wprowadzone Pakietem Mobilności będą utrudniać właścicielom pojazdów o dmc od 2,5t do 3,5t wykonywanie zawodu przewoźnika. Kwestie związane z koniecznością oddelegowywania pracowników według nowych zasad, ograniczenia wykonywania przewozów kabotażowych czy zmiany związane z miejscem odbierania odpoczynku, mogą stanowić wyzwanie dla przedsiębiorców. W Unii Europejskiej, znaczna część towarów transportowana jest drogą lądową. Będzie się to wiązać ze wzrostem zapotrzebowania na usługi oferowane przez branżę transportową.
Zrozumiałe wydają się apele polskich przedsiębiorców o znowelizowanie ustawy o czasie pracy kierowców oraz o wprowadzenie krajowych rozwiązań regulujących kwestie dotyczące diet i ryczałtów wypłacanych z tytułu podróży służbowej. Wynagrodzenie kierowców składa się z wynagrodzenia bazowego (które stanowi część kwoty pieniężnej jaką otrzymuje kierowca – od niej odprowadzane są składki na ZUS i podatek) oraz diet i ryczałtów, które przysługują kierowcom z tytułu podróży służbowych, a od których, składki nie są odprowadzane. Zgodnie z ustawodawstwem unijnym, przedsiębiorcy zostaną zobligowani do wypłacania kierowcom co najmniej minimalnej pensji obowiązującej w danym państwie unijnym (wraz z wszystkimi dodatkami, które przewiduje krajowe prawodawstwo.) Dalsze wypłacanie kierowcom diet i ryczałtów będzie zaliczane do wynagrodzenia zasadniczego i będzie podlegało oskładkowaniu. Jeżeli polski ustawodawca nie zdecyduje się na wprowadzenie zmian wynagradzania i czasu pracy kierowców, polscy przewoźnicy będą ponosić dużo wyższe niż dotychczas koszty pracownicze.
Kalendarium zmian dotyczących pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej od 2,5t do 3,5t w ruchu międzynarodowym:
| DATA | POJAZDY DO 3,5 t przewoźnicy tylko 2,5t – 3,5 t | POJAZDY DO 3,5 t przewoźnicy z pojazdami 2,5t – 3,5t oraz z pojazdami pow. 3,5t | POJAZDY POW. 3,5 t |
| 21 luty 2022 r. | – regulacje z zakresu kabotażu | – zabezpieczenie finansowe pojazdów poniżej 3,5t (obowiązek posiadania gwarancji finansowej w wysokości 1800 Euro na pierwszy pojazd i 900 Euro na każdy następny) – obowiązek wracania pojazdu do bazy co 8 tygodni – rozporządzenie (WE) nr 1071/2009 ma również zastosowanie do pojazdów o dmc poniżej 3,5t – regulacje z zakresu kabotażu | – regulacje z zakresu kabotażu – obowiązek wracania pojazdu do bazy co 8 tygodni |
| 21 maja 2022 r. | – obowiązek posiadania zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego – obowiązek posiadania gwarancji finansowej w wysokości 1800 Euro na pierwszy pojazd i 900 Euro na każdy następny – obowiązek spełniania wymogu dobrej reputacji – obowiązek spełnienia wymogu siedziby firmy – konieczność uzyskania licencji wspólnotowej – obowiązek wracania pojazdu do bazy co 8 tygodni | ||
| 31 grudnia 2024 r. | – obowiązek przechowywania i okazywania do kontroli danych z tachografu z danego dnia i poprzedzających go 56dni – obowiązkowa wymiana tachografów analogowych i cyfrowych na smart tachografy II generacji | ||
| Wrzesień 2025 r. | – obowiązkowa wymiana smart tachografów I generacji na smart tachografy II generacji | ||
| 1 lipca 2026 r. | – objęcie przepisami dotyczącymi czasu jazdy i odpoczynku kierowców w ruchu międzynarodowym i obowiązku wyposażenia pojazdów w tachografy – wyposażenie w inteligentne tachografy II generacji | – objęcie przepisami dotyczącymi czasu jazdy i odpoczynku kierowców w ruchu międzynarodowym i obowiązku wyposażenia pojazdów w tachografy – wyposażenie w inteligentne tachografy II generacji |
